W Polsce zawody radcy prawnego i adwokata są często mylone przez osoby niebędące prawnikami. Choć oba te zawody mają wiele wspólnego, istnieją też istotne różnice, które warto znać, zwłaszcza jeśli planujesz skorzystać z usług profesjonalnej pomocy prawnej.
W tym artykule wyjaśniamy, czym różni się radca prawny od adwokata, jakie mają kompetencje, w jakich sprawach mogą Ci pomóc i czym się kierować przy wyborze prawnika.
Kim jest radca prawny?
Radca prawny to osoba, która ukończyła studia prawnicze, odbyła aplikację radcowską i zdała egzamin zawodowy, uzyskując wpis na listę radców prawnych prowadzoną przez odpowiednią okręgową izbę radców prawnych. Radcowie prawni mogą:
- Udzielać porad prawnych,
- Sporządzać opinie prawne,
- Reprezentować klientów przed sądami i urzędami,
- Sporządzać i opiniować umowy.
Od 2015 roku radcowie prawni, podobnie jak adwokaci, mogą również występować w sprawach karnych, co wcześniej było zarezerwowane wyłącznie dla adwokatów.
Kim jest adwokat?
Adwokat to również prawnik z odpowiednimi kwalifikacjami – ukończoną aplikacją adwokacką oraz zdanym egzaminem adwokackim. Adwokat uzyskuje wpis na listę adwokatów w okręgowej izbie adwokackiej. Adwokaci mogą:
- Świadczyć pomoc prawną w pełnym zakresie,
- Reprezentować klientów we wszystkich rodzajach spraw: cywilnych, karnych, administracyjnych, rodzinnych,
- Występować przed sądami wszystkich instancji, w tym Sądem Najwyższym.
Jakie są różnice między radcą prawnym a adwokatem?
1. Forma zatrudnienia
Największa różnica dotyczy możliwości zatrudnienia na etacie. Radca prawny może być zatrudniony na podstawie umowy o pracę, także w przedsiębiorstwie czy urzędzie, i równocześnie świadczyć usługi prawne. Adwokat – zgodnie z zasadami etyki zawodowej – nie może świadczyć usług prawnych jako pracownik etatowy (z wyjątkiem nauki i niektórych innych ograniczonych przypadków). Może prowadzić kancelarię, być wspólnikiem spółki, ale nie może być zwykłym pracownikiem firmy, jeśli wykonuje zawód adwokata.
2. Historia i tradycja
Zawód adwokata ma w Polsce znacznie dłuższą tradycję niż radca prawny. Adwokatura jest często kojarzona ze sprawami karnymi oraz reprezentacją w sądzie. Z kolei zawód radcy prawnego pierwotnie był tworzony jako forma wsparcia prawnego dla przedsiębiorstw i instytucji. Z czasem zakres uprawnień radców prawnych został znacznie poszerzony.
3. Zakres spraw karnych
Choć obecnie zarówno radcowie prawni, jak i adwokaci mogą występować w sprawach karnych, w praktyce to adwokaci częściej zajmują się obroną w procesach karnych. Część radców prawnych decyduje się nie podejmować takich spraw z powodów etycznych lub w związku z zatrudnieniem na etacie, co ogranicza ich niezależność.
4. Toga i insygnia
Podczas rozpraw sądowych obie grupy zawodowe występują w togach, jednak różnią się one kolorem żabotu:
- Adwokaci noszą żabot zielony,
- Radcowie prawni – niebieski.
To prosty sposób, by rozpoznać, kto reprezentuje daną stronę na sali sądowej.
Kogo wybrać – radcę prawnego czy adwokata?
W praktyce zarówno radca prawny, jak i adwokat mogą skutecznie reprezentować Twoje interesy, niezależnie od rodzaju sprawy. Przy wyborze warto kierować się:
- Doświadczeniem zawodowym konkretnej osoby,
- Specjalizacją w danej dziedzinie (rozwód, podział majątku, spadek),
- Opinie innych klientów,
- Dostępnością i formą współpracy (kancelaria, współpraca zdalna, obsługa stała).
Warto również zapytać, czy dany prawnik występuje często przed sądem, czy raczej specjalizuje się w pracy analitycznej i opiniowaniu umów.
Czy radca prawny i adwokat mogą się połączyć w jednej kancelarii?
Tak. Obecnie różnice między radcami prawnymi a adwokatami w praktyce są coraz mniejsze, co sprawia, że wiele kancelarii zrzesza przedstawicieli obu zawodów. Pozwala to na kompleksową obsługę prawną w szerokim zakresie.
Podsumowanie
Choć kiedyś różnice między radcą prawnym a adwokatem były bardziej wyraźne, dziś granice te się zacierają. Kluczowe jest nie tyle to, jaki tytuł nosi prawnik, ale jakie posiada doświadczenie, kompetencje i podejście do klienta. Bez względu na to, czy wybierzesz adwokata, czy radcę prawnego, masz prawo oczekiwać profesjonalnej i rzetelnej pomocy.